Çocuğumu nasıl eğitmeliyim? Bebeğim daha çok küçük zaten söylediklerimi anlamaz değil mi? Hayır dersem baskıcı anne olur muyum?
Ailenin Eğitim ve Disiplin Anlayışı Nasıl Olmalı?
Anne-baba olunca pek çoğumuz bu soruları sık sık sorar ve cevap olarak, bu yaş grubu için disiplinin aslında gerekli olmadığını duymak isteriz. Disiplini ceza vermek, sürekli hayır demek ve çocuğunu engellemek olduğunu düşünen ebeveynlerin sayısı az değildir. Aslında disiplin önce aile ve toplum, daha sonra da içselleştirilerek kendi içimizde oluşturduğumuz bir vicdan ve düzen ihtiyacıdır. Doğru bir çocuk eğitiminde çocuğun yaşı kaç olursa olsun yaptıkları davranışların kabul edilebilir ya da kabul edilemez olduğunu öğrenebilmesi için önce içinde yaşadığı en küçük toplum parçası olan ailenin tepkisini görmesi gerekir. Yaşı büyüdükçe sosyal ve duygusal açıdan sağlıklı gelişebilmek için ailenin koyduğu sınırlara mutlaka ihtiyaç duyacaktır.
Çoğu zaman çocuk koyulan sınırlardan ve yönlendirmelerden etkilenmiyor görünebilir, fakat çocuğun her bir sınır denemesi ve karşılığında aldığı tutarlı yanıtlar özgüveni ve sosyal becerilerine bir katkı sağlamaktadır. Doğru disiplin yönteminin ne olduğu ise çocuğun yaşına ve gelişimsel düzeyine göre değişim gösterir.
Çocuğa Nasıl Hayır Demeliyiz?
Bazen çocuğa hayır demek çok zor olabilir. “Hayır” daha çok tehlike içeren acil durumlar için kullanılmalıdır. Çocuk gelişiminde 1-1,5 yaşındaki çocuklar ya çok az kelime kullanabilirler, ya da hiç konuşamazlar. Bu yüzden anne-babanın zaman zaman duruma müdahale ederek davranışı durdurma ya da başka bir yöne kaydırma şeklinde sınır koyması gerekir. Örneğin: Çocuk pencereden bakmak veya televizyonu itmek istiyorsa “hayır” demek ve çocuğu o bölgeden uzaklaştırmak gereklidir. Tehlike içermeyen durumlar içinse çocuğun dikkatini farklı yöne çekmek ve alternatif oluşturmak önemlidir. Örneğin vurma davranışı gösteren bir çocuğu davul çalmaya, tamirat oyunları oynamaya yönlendirebiliriz.
Aslında küçük yaştan itibaren çocuğun gelişimine ve yaşına uygun sınırlar onu özgüvensiz değil tam tersine, sınırlarını bilen, diğerlerinin sınırlarının farkında olan, dolayısı ile saygılı ve özgüvenli bireyler yapar.
ÇocukluDünya Editörünün mesajı: Sınır koyma aslında olumsuz bir durum gibi görünse de çocuğun yanlış davranışlarını yönlendirmek için çizilen çerçevedir. Çoğu ebeveyn çocuğuna sınıf koymakta zorlanır. Çünkü sınır koyduklarından kendilerini suçlu hissederler. Bazı ebeveynler ise öfke krizleriyle karşı karşıya kalmak istemediklerinden çocuğun her istediklerini yerine getirir ve sınır koymazlar. Oysaki sanılanın aksine sınır koyma çocuğun sağlıklı gelişimi için oldukça önemlidir.
Sınır koyarken belirgin ifadeler kullanmak önemlidir. Çünkü çocuklar lafın dolandırılmasından veya imalarda bulunulmasından hoşlanmazlar. Bunları söylerken bağırmamak ve normal bir ses tonu kullanmak önemlidir. Sert ve yüksek bir ses tonu kullanmak çocuğu öfkelendirebilir. Bu ifadeleri belirtirken tutarlı olmanız oldukça önemlidir. Çünkü bu ifadeler vermek istediğinizin mesajın sadece bir bölümünü kapsar. Fakat önemli olan bu ifadelerde tutarlı olmak ve davranışla desteklemektir.